Wstęp do programu docent dr Barbary Dwilewicz „Spotkania z językiem...“

Cieszę się bardzo, że mamy możliwość kontynuowania „Spotkań z językiem”. W tym miejscu chciałabym serdecznie podziękować osobom i instytucjom, dzięki którym ten program mógł ponownie zaistnieć. Zatem pragnę podziękować Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska” za finansowanie tego projektu, władzom Uniwersytetu Witolda Wielkiego za przychylność i udostępnienie pomieszczenia oraz spółce „Vilropa” i dziennikowi „Kurier Wileński” za zaangażowanie w jego realizację. Tematem naszych spotkań, jak i przed dwu laty, będą różne zagadnienia związane z językiem, a więc nadal będziemy rozważać o etymologii, czyli o pochodzeniu wyrazów, o znaczeniu i zmianie znaczenia wyrazów, o nazwach własnych, czyli o imionach, nazwiskach, przezwiskach, nazwach miejscowości, a także o ciekawostkach językowych. Sporo miejsca poświęcimy również poprawności językowej, gdyż to jest bardzo ważny temat, zwłaszcza w środowisku wielokulturowym. Używanie na co dzień kilku języków sprzyja przenikaniu obcych elementów do języka ojczystego. W takiej sytuacji bardzo trudno jest zachować czystość językową, mówić poprawną i bogatą polszczyzną. Język polski używany na terytorium Litwy, już o tym mówiliśmy, ma status języka mniejszości polskiej narodowej. Jego użycie, jak wiemy, nie ogranicza się tylko do kontaktów rodzinnych, sąsiedzkich lub prywatnych. Obsługuje on też inne sfery życia i działalności. Jest obecny w kościele, w szkolnictwie (w tym też w wyższym, mam tu na myśli studia polonistyczne na Uniwersytecie Witolda Wielkiego i Uniwersytecie Wileńskim, a także studia ekonomiczne, informatyczne i europeistyczne w Filii Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie), w mass mediach (gazety, audycje radiowe, programy telewizyjne) oraz w działalności kulturalnej i tutaj jest wymagane posługiwanie się polszczyzną ogólną nie zaś odmianą regionalną. W tym miejscu jeszcze raz chcę podkreślić, bo już mówiłam o tym podczas poprzednich spotkań, że terytorialnych odmian językowych, do których zaliczamy też polszczyznę litewską, nie należy uważać za gorsze od języka ogólnego. Po prostu są one stosowane w określonych sytuacjach komunikacyjnych i ograniczone do danego regionu, natomiast odmiana ogólna języka (polszczyzna ogólna) jest ponadregionalna, ma szerszy zakres stosowania ze względu na swoje zróżnicowanie stylistyczno-funkcjonalne. Pamiętajmy o tym, że język jest najważniejszym wyznacznikiem tożsamości narodowej, ponieważ spaja członków danej społeczności, umożliwia dostęp do dziedzictwa kulturowego. Poprzez język nas jako Polaków postrzegają też Litwini oraz inne narodowości zamieszkałe na Litwie. Nie traktujmy naszego ojczystego języka po macoszemu, bądźmy dumni z tego, że mieszkając na wyspie językowej, jaką jest Wileńszczyzna, oddalonej od etnicznego terytorium, potrafiliśmy zachować język naszych przodków. Dbajmy o jego przetrwanie i poprawność. Mam cichą nadzieję, że nasze „Spotkania z językiem” w pewnym stopniu przyczyni się do popularyzacji wiedzy o języku polskim, w tym jego poprawności. Zatem zapraszam Państwa na „Spotkania z językiem” w każdy czwartek.